نظارت بر ساختمان صرفاً در رعایت نکات فنی در ساخت یا بنا خلاصه نمی‌شود بلکه برای انجام درست نظارت ساختمانی علاوه بر احاطه به نکات فنی نیاز است که ناظر ساختمان به آیین‌نامه‌های حقوقی، ایمنی و دیگر آیین‌نامه‌های فنی حوزه ساخت و ساز مسلط باشد.
شروع کار یک ناظر از قبل از صدور مجوز برای یک ساختمان آغاز شده و مراحلی مثل نظارت بر تخریب بنای قبلی و همچنین نظارت بر گودبرداری و … تا اتمام کار را در برمی‌گیرد.
مهندس ناظر باید بررسی کند که عملیات اجرایی پروژه از همان بدو شروع با نقشه‌های تایید شده از سوی شهرداری تطابق داشته باشد. اگر مهندسِ طراح قصد داشته باشد در نقشه‌های اولیه‌ی بنا تغییراتی را ایجاد کند برای طراحی نقشه‌های جدید می‌تواند از کمک و مشاوره ناظر ساختمان استفاده کند. مطابق بودن کارهای اجرایی پروژه با اصول فنی ساختمانی یکی دیگر از بخش‌های نظارت ساختمان است. اگر اجرا کننده ساختمان در حین انجام پروژه به مشکل برخورد کند، می‌تواند از راهنمایی و کمک‌های فنی ناظر بهره‌مند شود. از دیگر مواردی که در نظارت ساختمانی باید رعایت شود مطابق بودن عملیات اجرایی ساختمان با قوانین ملی و استانداردهای موجود در آن صنعت است. اگر نیاز باشد که در حین اجرای پروژه نقشه جدیدی تهیه شود باید با مشورت ناظر انجام بگیرد. تمامی بخش‌های عملیات اجرایی باید با رعایت موارد ایمنی و مقررات ایمنی انجام شود و نظارت بر حسن انجام این مقررات نیز کار ناظر است. همچنین تهیه گزارش برای ارسال به ادارات و سازمان‌های متصدی تولید ساختمان نیز از جمله تکالیف مهندس ناظر یک ساختمان است.